21 jun Voel jij je slachtoffer van een gebeurtenis of heb je een keuze?
Door Cynthia Meevis
Afgelopen week bracht ik mijn drie basisschoolgaande kinderen naar school. Eenmaal afgezet op het schoolplein, stapte ik de auto in om naar mijn werk te gaan. Wat wellicht nog goed is om te weten, is dat ik een dochter ben van een Surinaamse moeder en Nederlandse vader. Ik ben geboren en getogen in Nederlands, spreek geen tweede moedertaal en ben waarschijnlijk de grootste kaaskop (van binnen) die je kunt vinden. Toch is dat van de buitenkant niet zichtbaar met een getinte huid. Omdat het van de week al vroeg in de ochtend 21 graden was reed ik heerlijk met mijn ramen naar beneden en had ik een zomers nummer opgezet. Op de weg in de binnenstad waar ik reed was er een wegversperring voor mijn tegenligger. Ik zag hem even twijfelen om te wachten, wat immers de regels zijn, en dat deed hij. Voor vijf seconden. Ik was al halverwege en hij rijdt me, in zijn kleine blauwe wagen, tegemoet met zijn raam geopend. Op het moment dat onze wagens elkaar kruisenroept hij: K*nkerbr**ne! spuugt in mijn gezicht en rijdt weg…
Hoe je reageert in zo’n situatie, dat is voor iedereen anders en niet te voorspellen. Ga je vechten (fight), kom je in opstand en ga je je verdedigen? Vlucht je (flight), wil je zo snel mogelijk weg want je ziet dat er gevaar is? Of bevries je (freeze), en sta je perplex van wat er zojuist gebeurde? Bij een dreigende situatie verstart iedereen wel eventjes. Dat noemen we freezen. Het is een term die niet vaak in deze context wordt gebruikt en heeft vaakeen negatieve associatie. De shock-toestand kan overkomen als een onbekwame reactie. Het lijkt een inactief proces, maar dat is een misverstand. Karin Roelofs van de Kennis van Nu doet onderzoek naar reacties bij mensen in impactvolle gebeurtenissen. Onderzoek toont aan dat het juist gunstig is om een beetje te freezen. Het helpt je namelijk beter waar te nemen en een gepaste actie voor te bereiden.
Ik bevroor. Ik was helemaal een met mijn autostoel geworden en keek alleen maar vooruit. Ik voelde dat ik in een onveilige situatie was, maar het ongeloof en verdriet overheerste. De betreffende man was al doorgereden en er kwam een mevrouw naar me toegesneld. Haar ongeloof was groot en ze gaf me doekjes om mijn gezicht schoon te maken. Ze probeerde op een lieve manier het goed te praten, maar de woorden kwamen niet binnen. Ik bedankte haar en reed met tranen naar huis om alles van me af te douchen. Nadat ik het van me af had gepraat met een paar mensen uit mijn omgeving, realiseerde ik me dat ik een keuze had. Een daad zoals deze kon ik niet goedpraten, zoiets doe je niet. Maar ik had wel een keuze. Ik kon kiezen om de boosheid en verdriet te laten overheersen of ik kon ervoor zorgen dat het een leerzame ervaring was. Iets waar ik zelf iets aan had.
Keuzes zoals deze behandelen we in onze training Persoonlijk Leiderschap. Om keuzes te maken moet je wel weten wat belangrijk voor je is. Dit doen we door middel van waarden. Een veel voorkomende waarde die wij horen in onze trainingen is vrijheid. Vrijheid om te kunnen doen en laten wat we willen. En een leven te leiden waarin we geen beperkingen kennen Het blijkt wel moeilijk om de waarde in praktijk te brengen omdat veel mensen zich lijken te richten op de invloeden waar je juist geen invloed op hebt. Wanneer de focus dus ligt op de externe factoren, kan het gevoel van ‘het overkwam mij’ overheersen. Het zijn vaak excuses die ons afleiden voor de invloed die we wel hebben. De actie die we zelf kunnen ondernemen. Maar zit de vrijheid juist niet in het maken van deze keuze? In mijn voorbeeld kan ik mijzelf beperken door angst om nog eens zoiets mee te maken of mij vrij voelen door de keuze te maken om mij te richten op mijzelf en hoe ik om ga met negatieve gebeurtenissen.
Twee adviezen bleven mij bij. Want een dergelijke situatie doet veel met me. Hoe zorg je ervoor in zo’n situatie niet dezelfde lage manier hanteert van terugvechten? Een van de adviezen die ik kreeg was: Bedank deze man (innerlijk). Niet door hem een bloemetje te sturen, maar zie het als een kans dat je op een bepaald vlak kunt groeien, maar door hem innerlijk te bedanken voor de les die je kunt leren. Een ander advies was: sla geen dingen over om iets te verwerken, neem hier de tijd voor. Vraag jezelf af in welke werkelijke wereld leef ik en probeer je in de andere persoon te verplaatsen. Waarschijnlijk heeft deze man ook dingen meegemaakt in zijn leven waardoor hij de frustratie voelt die hij richting mij uitte. Dit is niet om zijn actie te rechtvaardigen, maar om het niet op jezelf te betrekken en de situatie los te kunnen laten door er een ander verhaal aan te koppelen. Ik was de trigger van zijn opgebouwde frustratie. Dezelfde als van hen die op social media anderen voor van alles uitmaken om hun frustratie een uitweg te bieden. In mijn voorbeeld van de spugende en scheldende automobilist was de frustratie misschien zo prominent aanwezig dat, als hij mij niet had ontmoet er een stoplicht verder wel was uitgekomen bij een voorligger die niet snel genoeg op groen licht reageert.
Beide adviezen waren goed en zocht voor mezelf de balans tussen deze twee. Een advies vooral vanuit het gevoel gedeeld en de ander vanuit de ratio beredeneerd. Natuurlijk denk ik er nog af en toe aan en doet kan het me pijn doen, maar dat hoort bij het proces. Voor mij was het belangrijk dat ik er iets mee moest doen. En daar is dit blog uitgekomen. We leven in een mooie wereld waarin we veel voor de medemens over hebben, dat heeft de Coronapandemie óók laten zien, maar toch gebeurt er genoeg wat niet in deze tijd zou mogen en plaatsvinden.
Vanuit het idee van Persoonlijk Leiderschap wil ik jou deze les ook meegeven. Wees je bewust van jouw invloed in welke situatie dan ook. Bedenk wat voor jou belangrijk is in je leven en hoe je reageert op andere mensen. Voel je je slachtoffer van je gebeurtenis? Of kies je ervoor, hoe vervelend de situatie ook is, om bij jezelf te blijven en de touwtjes in handen te nemen. Frustraties, boosheid en verdriet zijn belemmerende gevolgen van een vervelende gebeurtenis. Ik hoop dat mijn ervaring ook jou kan helpen om meer regie te hebben maar ook om de wereld een beetje mooier te maken door de keuzes die je zelf maakt.
Wil je hier meer over leren? Of wil je zelf beter reageren in situaties zoals deze? Dan kun je altijd deelnemen aan onze sessies over persoonlijk leiderschap.