13 dec Pas op voor de verbinders!
Door Karel Jonker
Met regelmaat worden we betrokken bij vraagstukken binnen organisaties om een team beter te laten samenwerken. De samenwerking wordt niet door iedereen met een positief cijfer beoordeeld. Maar waar het precies aan schort, is niet echt bekend. Sommigen geven in een individueel onderonsje aan, zich niet altijd veilig genoeg te voelen om alles maar te zeggen. Anderen zijn van mening dat bepaalde personen altijd de dienst uitmaken. Met mooie werkvormen komen de meest prachtige gezamenlijke waarden boven tafel en er ontstaan vergezichten over de ideale samenwerking. Maar hoe meer we ‘to the point’ komen over de praktische toepassing, hoe meer de actuele (bedrijfs)cultuur een rol gaat spelen. Wie is dominant? Wie mag meebeslissen? Hoe is inclusie voor iedereen geldend en wat zijn de krachten die onder de oppervlakte spelen? De inhoud van werk is de reden waarom je met elkaar in dezelfde organisatie bent. Maar het gedrag bepaalt de kwaliteit van deze samenwerking. In een dergelijke bijeenkomst gaat het dan vaak over praktische zaken, die ogenschijnlijke oplossingen zijn. Zoals bijvoorbeeld : We gaan twee keer per week vergaderen en vragen van iedereen transparant en opbouwend te zijn. Mooi zo’n afspraak, maar wat houdt het in? Helemaal niets. Dikwijls dient het als een structuur waar niet iedereen zich betrokken bij voelt. Meer een cosmetische oplossing dan dat iedereen zich erin vertegenwoordig ziet. Maar waar draait het dan wel om?
Verbinden de mensen echt, die zichzelf verbinder noemen?
‘Ik ben een echte verbinder.’ zei een sollicitant in zijn gesprek voor de baan van zijn dromen. ‘Wanneer heb je voor het laatst mensen aan elkaar verbonden?’ vroeg ik belangstellend. Vervolgens vertelde de sollicitant vol passie over zijn rol bij de voetbalclub in zijn woonplaats, waar hij mensen met elkaar in contact bracht die samen weer mooie dingen voor de club deden. Aanvullend vertelde hij kort dat hij in het werk diegene was, die het allemaal wel snel zag, mensen hier op aansprak en ze op die manier issues liet oplossen. Want dat is immers verbinden. Zelfs zijn LinkedIn profiel bevatte het woord verbinder. Eerlijk gezegd zijn er veel mensen die een dergelijke titel in hun promotie gebruiken, waarschijnlijk met een bedoeling. Het woord verbinden wordt vaak gebuikt, maar als er doorgevraagd wordt op wat men er mee bedoelt dan krijg je meestal de uitleg van iemand die netwerkt; iemand die contact legt met anderen om iets gedaan te krijgen, om business te doen, een project te organiseren of zichzelf in de kijker te spelen. Het zijn deze mensen die zich vaak verbinder noemen, maar er eigenlijk meer netwerker mee bedoelen. De echte verbinder gebruikt het woord zelf nooit. Hij of zij heeft het niet nodig in de profilering maar vertoont gedrag waarin mensen echt met elkaar worden verbonden.
Een mooi voorbeeld van iemand die mensen verbonden heeft, maar dit niet vanuit dit doel deed, was Nelson Mandela. Zijn bijzondere levensverhaal heeft mensen bij elkaar gebracht die gezamenlijk veranderingen hebben gerealiseerd die welhaast onmogelijk leken. Een heel klein onderdeel uit zijn levensverhaal is dat hij zorgde voor een zacht leefklimaat in zijn gevangenschap. Hij veroordeelde de bewakers niet om het werk wat zij deden. Mandela had begrip voor het feit dat men er werkte om hun gezin te onderhouden. Hierdoor benaderde hij ze als een gelijke en niet als een vertegenwoordiger van het systeem dat hem had opgesloten. Het effect was dat zijn bewakers hem waardeerden en hem als zodanig behandelden. Nog jaren na zijn gevangenschap bleven ze elkaar zien. Iedereen kent dit soort mensen, die gewoon doen en niet praten over de vorm of de inhoud, maar zichzelf zijn en intrinsiek de waarde uitstralen en deze voorleven waardoor anderen verbonden worden, zich verbonden voelen. Maar ook een sportprestatie als die van Max Verstappen geeft mensen een idee van saamhorigheid en onderling verbonden zijn. Wat je ook van dergelijke sporten, het koningshuis, een religie of regionale trots vindt, feit is dat velen verbondenheid, een gevoel van samen ergens bijhoren of ergens voor staan, er aan ontlenen.
Ga oordeelloos een gesprek aan.
Inmiddels heb ik al voor veel mooie organisaties projecten mogen draaien, lang leiding gegeven aan een grote commerciële organisatie en heb ik veel trainingen mogen geven. Maar mijn echte werkervaring deed ik vooral op ,in de periode als groepsleider in de jeugdzorg. In de jaren tachtig begeleidde ik jeugd die het wat minder getroffen had. De laatste jaren van deze periode werkte ik binnen de gesloten jeugdzorg, waar het vooral om gedrag draaide. Als jongeren problemen hadden of zelf maakten dan werd er zelden gesproken over de regels, de systemen of een oordeel over de jongere. Er werd vooral gesproken over de herkomst van het gedrag. Teksten als ‘dat mag niet omdat…’ droegen bij aan confrontatie. Maar begrip tonen waarom men zo had gereageerd, zonder oordeel, droeg bij tot een oprecht gesprek. Met jongeren een conflict opzoeken over wat wel en niet mag, bevestigt hun idee dat de begeleiders een systeem vertegenwoordigen waar ze in terecht zijn gekomen. Een gesprek over onzekerheid en gevoelens van onveiligheid, sluit meer aan bij hun specifieke achtergrond en ervaring en van daar uit een goede relatie opbouwen, geeft vertrouwen. Welke consequenties heeft hun gedrag, wat is de achtergrond van hun gedrag en welke alternatieven zijn er met minder vervelende consequenties?
Creëer een stroom waarin kwetsbaarheid een vaste plek krijgt.
De gemene deler in mijn ervaring als leidinggevende in het bedrijfsleven, de jeugdzorg en bij het geven van workshops aan bedrijven is gedrag. Met andere woorden, de leden van het managementteam, de jongeren in de jeugdzorg en de workshop deelnemers die op zoek zijn naar een hun teamgeest, hebben in basis dezelfde vraag. Het zijn allemaal mensen die onderling diverse interacties hebben en waarvan elk individu een lijntje heeft met de eigen achtergrond en wordingsgeschiedenis. Echter tijdens onderlinge gesprekken gaat het niet over de gevoelens als, niet gehoord worden, niet serieus genomen worden of het gevoel van er niet bij horen.
Wat zou er gebeuren als je aan de slag zou gaan met de volgende vragen:
- Wat brengt jou hier en wat heb jij nodig om samen dat te doen waar we voor staan?
- Wanneer kom jij het beste uit de verf en wat kunnen we doen om dit mogelijk te maken?
- Wat zijn de punten waar het voor jou misgaat hen hoe kan ik je de veiligheid bieden in onze samenwerking?
- Hoe werken we samen aan een plezierige werk- en leefomgeving?
Wanneer een bedrijf werkt, waarin deze vragen centraal staan dan heeft dit een effect op de bedrijfscultuur. Het levert een bijdrage aan de kwaliteit van de taken die een team uitvoert. Wanneer het gesprek over de vorm en het systeem even niet als essentieel wordt beschouwd, maar de individuele ontwikkeling, kwetsbaarheden en gevoelens aan de orde mogen komen, dan ontstaat er een verbinding die nodig is om echt samen te werken. Het gaat dan niet meer om het ego, maar er wordt een stroom gecreëerd waar kwetsbaarheid een vaste plaats krijgt.
Laat de onderstroom weer de bovenstroom worden.
Verbinden is dus vooral niet roepen dat je een verbinder bent tijdens het sollicitatiegesprek, op Linkedin of erover vertellen op een verjaardag. Verbinden is connectie zoeken met de mensen om je heen, vooral zonder bijbedoelingen. Hen te vragen wat ze beweegt, jouw kwetsbaarheid te delen met de bedoeling samen te werken op gelijkwaardig niveau, geen oordeel hebben over wat de ander doet, maar de verbinding vinden in waar je samen voor wilt staan. En vanuit daar bouwen aan dat wat je in gezamenlijkheid wilt realiseren. En ja, je kan ook zelf de keuze maken waar jij je mee verbonden voelt en waar niet.
Loop jij in jouw team vast in de samenwerking, en zou je graag de onderstroom weer de bovenstroom willen laten worden? We bieden Incompany maatwerk sessies aan waarbij we aan de slag gaan met de persoonlijke en gezamenlijke waarden van jouw team, en waarin we werken aan de onderlinge verbinding zodat de focus weer kan liggen op wat de reden van bestaan van jouw organisatie is. Interesse? Neem contact met me op via Karel@deleefstijlacademie.nl en ik drink graag een kop koffie met je.